Ustawa z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych (dalej: ustawa nowelizująca) wprowadza nowe zasady stosowania „ulgi na złe długi”, która, bynajmniej, nie stanowi zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorców. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.

Mianowicie w art. 11 pkt. 8 ustawy nowelizującej znajdujemy możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Za uprawdopodobnioną uważa się taką należność, która nie została uregulowana lub zbyta w ciągu 150 dni od terminu płatności określonego na fakturze lub w umowie. Jeżeli należność została uregulowana w części można dokonać korekty podstawy oraz podatku należnego dotyczącego części nieuregulowanej należności.

Aby wierzyciel mógł skutecznie dokonać korekty, na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje korekty:

- zarówno dłużnik jak i wierzyciel muszą być czynnymi podatnikami VAT,

- dłużnik nie może znajdować się w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Korekty dokonuje się za okres, w którym należność została ona uprawdopodobniona, jeżeli do dnia złożenia deklaracji podatkowej za ten okres przez wierzyciela, wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta. Do takiej deklaracji wierzyciel jest zobowiązany załączyć zawiadomienie, według ustalonego wzoru, o korekcie wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika.

Jeżeli kwoty podstawy oraz podatku dotyczące uprawdopodobnionej wierzytelności zostały skorygowane, a następnie kwota wierzytelności została w części lub w całości uregulowana lub zbyta wierzyciel w deklaracji za okres, w którym nastąpiła zapłata lub zbycie, ma obowiązek zwiększyć kwotę podstawy opodatkowania oraz podatku należnego.

Tak wygląda „ulga na złe długi” od strony wierzyciela . A jakie obowiązki nakłada na dłużnika ustawodawca?

Jeżeli dłużnik nie uregulował zobowiązania z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu płatności wskazanego na fakturze lub w umowie, jest obowiązany do zmniejszenia podatku odliczonego za okres, w którym minął 150 dzień od terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Jednak jeżeli do końca okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 150 dzień od terminu płatności, dłużnik uregulował kwotę zobowiązania to zmniejszenia podatku odliczonego nie musi dokonywać.

W przypadku uregulowania zobowiązania po dokonaniu zmniejszenia podatku odliczonego, dłużnik ma prawo powtórnie zwiększyć go w rozliczeniu za okres, w którym uregulował rzeczone zobowiązanie. To rozwiązanie pozostało z poprzednich przepisów dotyczących „ulgi na złe długi”.

Ponieważ nowe przepisy dotyczące „ulgi na złe długi” są szczególnie dotkliwe dla dłużników to wielu z nich może ich nie stosować. Ustawodawca wprowadził zatem dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku naliczonego, który w przypadku faktur nieuregulowanych powinien zostać skorygowany. Jest to kara, obok zaległości i odsetek za zwłokę, za niezastosowanie się przez dłużnika do ww. przepisów.